10 okt Burnout of overspannenheid?

Burnout en de quarterlife crisis

De quarterlife crisis gaat vaak gepaard met verschijnselen zoals die worden herkend onder de noemer burnout of overspannenheid. Echter, burnout en de quarterlife crisis zijn niet hetzelfde.

Burnout geeft de volgende klachten: langdurige lichamelijke en/of geestelijke vermoeidheid (langer dan 6 maanden), pijn in spieren, nek, rug of gewrichten; duizeligheid; hoofdpijn; slaapproblemen; maagklachten; prikkelbaarheid, cynisme; het gevoel geestelijk afgestompt te zijn en verminderde bekwaamheid. Burnout heeft een lange aanloop en is vaak (niet altijd) werkgerelateerd.

De psychische problemen van huidige twintigers en dertigers lijken enigszins op overspannenheid of burnout – er worden klachten als vermoeidheid, hoofdpijn en stress gesignaleerd – maar hier houdt echter de vergelijking op.

Een quarterlife crisis is vaak een stuk minder heftig dan een echte burnout. Veelal kan er tijdens een quarterlife crisis gewoon doorgewerkt of gestudeerd worden. Er is minder sprake van uitval door langdurige overbelasting en de geestelijke en fysieke stressklachten zijn minder heftig.

Nu is het wel zo dat ook burnout veel twintigers en dertigers treft. Er zijn opvallend veel mensen in de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar oud die uitgeschakeld zijn als gevolg van burnout. Naast factoren als een hoge werkdruk en karaktertrekken zoals perfectionisme, wijzen sociologen ook in de richting van de toenemende druk vanuit de samenleving en de meerkeuzemaatschappij.

Burnout

De New-Yorkse psychoanalyticus Herbert Freudenberg, de geestelijk vader van burnout, omschrijft burnout als een proces dat leidt tot disfunctioneren, waarbij het gevoel ontstaat geestelijk uitgeput te raken en waarbij tenslotte de werknemer het gevoel heeft leeg te zijn en geen energie meer te hebben. Het klinische beeld van burnout is het eindstadium van dit proces.

Een veelgebruikte metafoor voor burnout is het opbranden van een kaars of het doven van een vuur. Burnout gaat altijd gepaard met langdurige lichamelijke en/of geestelijke vermoeidheid. Daarnaast kunnen er klachten optreden als pijn in spieren, nek, rug of gewrichten; duizeligheid; hoofdpijn; slaapproblemen; maagklachten; prikkelbaarheid, cynisme; het gevoel geestelijk afgestompt te zijn en verminderde bekwaamheid.

Jong en burned-out

Als het gaat om burnout staan twintigers en dertigers staan sinds een jaar of tien regelmatig in de belangstelling. Er opvallend veel jonge mensen in de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar oud uitgeschakeld als gevolg van burnout-verschijnselen. Het Sociaal en Cultureel Planbureau stelt dat psychische aandoeningen, zoals burnout, epidemische vormen aanneemt. Meer dan 100.000 mensen belanden per jaar in de WAO waarvan een derde op basis psychische klachten, zoals burnout.

Hoewel burnout ook zeker mannen treft, zijn vooral vrouwen het slachtoffer. Tweederde van de WAO’ers onder de 35 jaar is vrouw. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek, die onderstrepen dat burnout in de leeftijdcategorie van 25 – 34 jaar oud 12 procent hoger ligt dan in overige risicogroepen van late dertigers en veertigers, is burnout onder jonge volwassenen een onderschat probleem.

Oorzaken

Burnout, wat veelmeer een verzamelnaam dan een eenduidig omschreven en helder te diagnosticeren ziektebeeld is, ontstaat door een samenspel van oorzaken. Vanuit een organisationele invalshoek worden factoren als een hoge werkdruk, weinig zeggenschap, gebrek aan waardering en onvoldoende ontplooiingsmogelijkheden als belangrijke oorzaken voor burnout gezien.