Stress
Stress staat met stip op nummer één in het rijtje van veroorzakers van stemmingsklachten zoals depressie, slaapproblemen, angsten en andere psychische en fysieke klachten en aandoeningen.
Of het nu gaat om werkstress, relatiestress, keuzestress of kerststress, iedereen heeft er wel eens last van. Een overvolle agenda, een torenhoge werkdruk, dagelijkse filestress of zorgen over de huizencrisis maken dat mensen zich onrustig, moe, opgejaagd of prikkelbaar kunnen voelen.
Stress kan een grote impact hebben op praktisch elk aspect van je gezondheid en kan ook een depressie, slaapproblemen, een lage weerstand of angsten tot gevolg hebben.
Waarom is stress nu zó ziekmakend is en het een van de grootste, zo niet de grootste risicofactor is voor het ontstaan van stemmingsklachten?
Hulp bij stress? Neem contact op
Wat is stress?
Stress is een verandering van het natuurlijke evenwicht van het lichaam, het doet een beroep op je aanpassingsvermogen.
Bij stress denken we vaak alleen aan psychologische stress, maar ook een infectie, verkeerde voeding of te weinig beweging zijn stressoren voor het lichaam. Hoe flexibeler en gezonder je bent, des te sneller zit je bij veranderingen of stress weer lekker in je vel.
Als ik schrijf over stress dan doel ik op het soort stress waar je last van hebt. Ongezonde stress gaat meestal samen met een tekort aan energie. Het lichaam heeft te weinig energie voor handen om alle interne processen goed draaiende te houden. Dit kan zich uiten in een onrustig gevoel, prikkelbaarheid, slaapproblemen of een slechte concentratie.
Hoeveel stress je aankunt, hangt onder meer af van je belasting en belastbaarheid.
Neem vrijblijvend contact op met coach & therapeut Evelyn >
Stress: een kwestie van energie
In geval van stress en burn-out is er sprake van een disbalans tussen je belasting en belastbaarheid. Er is te weinig energie om al je taken goed uit te kunnen voeren en je lichaam gezond te houden.
Belasting, draaglast
Bij belasting, ofwel draaglast, gaat het om zaken die energie kosten. Hierbij kun je denken aan een energievretende baan, een slechte relatie, roken, ongezond eten, familieruzies, informatie overload, milieuvervuiling, medicijngebruik, te weinig beweging of ziekte.
Belastbaarheid, draagkracht
Je belastbaarheid, ook wel draagkracht genoemd, wordt bepaald door factoren zoals gezonde voeding, mate van beweging en ontspanning, persoonlijkheidskenmerken, bioritme, uitdagende doelen in je leven en goede sociale contacten. Al deze dingen vergroten de draagkracht. Als je gezond eet en veel steun krijgt van familie of vrienden is een beetje stress veel beter te hanteren dan wanneer dit ontbreekt.
Er is sprake van ongezonde stress op het moment dat de draaglast groter wordt dan de draagkracht met als gevolg dat psychische klachten op de loer liggen. Goed kunnen omgaan met stress (lees: je vlot kunnen aanpassen aan nieuwe omstandigheden) is cruciaal om lekker in je vel te zitten.
Welke mechanismen in het lichaam zorgen ervoor dat je bij stress of veranderingen weer snel in balans bent en vervelende klachten buiten de deur houdt? En wanneer loopt het mis en slaan gezonde spanningen om in ongezonde stress?
Pak stress nu bij de bron aan met coach en auteur op dit vlak Evelyn Prinsen
Stresshormonen: noradrenaline, adrenaline en cortisol
Bij acute stress – bijvoorbeeld omdat je (bijna) een aanrijding hebt veroorzaakt of op het punt staat een presentatie te geven – produceren de bijnieren een aantal hormonen waaronder noradrenaline, adrenaline en cortisol.
Hormonen zijn belangrijke regelaars in het lichaam en kunnen processen ‘aan’ en ‘uit’ zetten.
Noradrenaline en adrenaline
De stresshormonen noradrenaline en adrenaline werken razend snel: de ademhaling, bloeddruk en hartslag gaan omhoog, de zintuigen verscherpen en er gaat veel brandstof richting hart, hersenen, spieren en longen. Het lichaam is binnen de kortste keren klaar gestoomd om te kunnen vechten of vluchten. Deze super alerte toestand houd je niet lang vol en is een zware aanslag op het lichaam.
Cortisol
Tegelijkertijd produceren de bijnieren het hormoon cortisol. Cortisol heeft een mildere werking en stelt het lichaam in staat om langere tijd om te gaan met spanningen. Cortisol heeft bovendien een ontstekingsremmend effect en zorgt ervoor dat een stressreactie tijdig wordt uitgezet.
Mensen met een laag cortisolgehaltes, zoals in geval van langdurige stress en burn-out, zijn gevoeliger voor spanningen en dus ook minder goed in staat een stressrespons te beëindigen.