29 sep Insulineresistentie: meer dan koolhydraten alleen

Wat is insulineresistentie?

Insuline is een hormoon dat ervoor zorgt dat glucose (suiker) vanuit het bloed opgenomen kan worden in de cellen om te worden gebruikt als energie. Bij insulineresistentie reageren de cellen minder goed op insuline. Het gevolg: de alvleesklier maakt steeds meer insuline aan, terwijl glucose in het bloed hoger blijft.

Op termijn kan dit leiden tot pre-diabetes, diabetes type 2, maar ook tot tal van andere klachten zoals vermoeidheid, gewichtstoename rond de buik, stemmingswisselingen en hormonale disbalans.

Niet alleen koolhydraten: de bredere context

Insulineresistentie wordt vaak gereduceerd tot “te veel koolhydraten eten”. Maar de werkelijkheid is complexer. Het gaat niet alleen om de input (voeding), maar vooral om:

Wat doet je lichaam met die energie?

Het vermogen van je lichaam om met glucose en insuline om te gaan wordt beïnvloed door verschillende systemen en omstandigheden.

Stress en de HPA-as

Chronische stress activeert continu de HPA-as (hypothalamus–hypofyse–bijnier-as), waardoor cortisol stijgt. Cortisol verhoogt de bloedsuikerspiegel (gluconeogenese in de lever), zodat er energie beschikbaar is voor een “vecht-of-vlucht”-situatie.

Wanneer dit systeem langdurig overactief is, ontstaat:

Een voortdurend verhoogde glucoseproductie.

Cellen die steeds minder gevoelig worden voor insuline.

Een vicieuze cirkel van vermoeidheid, honger en stress.

Early life stress (vroegkinderlijke stress of trauma) kan bovendien epigenetische veranderingen veroorzaken die de stress-as gevoeliger maken en insulineresistentie op latere leeftijd vergroten [1].

Lever en detoxificatie

De lever speelt een centrale rol in zowel glucosehuishouding als detoxificatie. Bij toxinebelasting (alcohol, medicijnen, milieu-toxines) raakt de lever overbelast. Dit verstoort de insulinegevoeligheid in de levercellen en de omzetting van energie.

Vrije vetzuren hopen zich op (non-alcoholic fatty liver disease, NAFLD), wat insulineresistentie versterkt.

Darm, infecties en immuunsysteem

Chronische laaggradige infecties of darmdysbiose kunnen insulineresistentie uitlokken:

LPS (lipopolysacchariden) uit de darm activeren het immuunsysteem. Dit veroorzaakt laaggradige ontsteking, wat de insulinereceptor blokkeert.

Het immuunsysteem “kaapt” de energievoorziening, zodat er minder energie overblijft voor andere processen [2][3].

Mitochondriale dysfunctie en energie-stau

Mitochondriën zijn de energiecentrales van de cel. Als zij beschadigd zijn door oxidatieve stress, lipotoxiciteit of gebrek aan beweging, wordt brandstof minder efficiënt omgezet in ATP (energie).

Er ontstaat een energie-stau: brandstoffen (suiker, vetten) zijn aanwezig, maar blijven steken in een “file” omdat de mitochondriën ze niet goed benutten.

Gevolg:

Vermoeidheid, ondanks voldoende voeding.

Vetopslag rond de buik.

Verhoogde ontstekingsgevoeligheid [4][5][6].

Andere oorzaken en systemen

Recente wetenschap wijst op nog meer betrokken factoren:

Lipotoxiciteit: wanneer vetzuren zich ophopen in lever- en spiercellen, blokkeren ze de signalen van insuline. Hierdoor komt glucose minder goed de cellen binnen.

Oxidatieve stress: een teveel aan “vrije radicalen” beschadigt eiwitten en receptoren, waardoor insuline minder effectief kan werken.

Slaaptekort: verstoort leptine en ghreline, verhoogt cortisol en vermindert insulinegevoeligheid.

Schildklierdisbalans: beïnvloedt de basale stofwisseling en glucoseverbruik.

Hormonale invloeden: oestrogeen, progesteron, testosteron en adiponectine reguleren de gevoeligheid voor insuline.

Voeding & micronutriënten: tekorten aan magnesium, zink, chroom, omega-3 en antioxidanten spelen een rol in de insulinegevoeligheid [7].

Microbioom: minder diversiteit en verminderde productie van korte-keten vetzuren (SCFA’s) zijn gelinkt aan insulineresistentie [7].

Hoe herken je insulineresistentie?

Typische kenmerken zijn o.a.:

Energie-dips na de maaltijd.

Sterke trek in zoet of snelle suikers.

Vetopslag rond de buik.

Wisselende stemmingen of “brain fog”.

Onrustige slaap en nachtelijk zweten.

Trillerig of geïrriteerd bij uitstel van eten.

Vertraagd herstel na inspanning.

Holistische aanpak

Een holistische, orthomoleculaire KPNI therapeutische benadering kijkt daarom verder dan “minder koolhydraten eten”. Het gaat om het herstellen van balans in meerdere systemen tegelijk:

Stressmanagement en regulatie van de HPA-as.

Leverondersteuning (voeding, kruiden zoals curcuma, mariadistel).

Darmgezondheid en ontstekingsremming.

Optimaliseren van slaap en circadiaans ritme.

Voeding rijk aan micronutriënten, vezels en gezonde vetten.

Eventueel ondersteuning met adaptogenen (ashwagandha, rhodiola), omega-3 en magnesium.

Zoek jij een orthomoleculaire en kPNI-proof aanpak van je klachten? Maak een afspraak

Over de auteur

Ik ben drs. Evelyn Prinsen – auteur, docent en gespecialiseerd in psycho-neuro-immunologie en orthomoleculaire geneeskunde. Met 20 jaar ervaring help ik je de diepere oorzaak achter je klachten te ontdekken.

Lees verder:

Orthomoleculaire therapie bij stress

Wetenschappelijke bronnen en literatuur

Heim C, Binder EB. Early life stress and depression: gene–environment interactions, epigenetics. Exp Neurol. 2012.

Hotamisligil GS. Inflammation and metabolic disorders. Nature. 2006.

Berbudi A et al. Interplay between insulin resistance and immune dysfunction. Front Immunol. 2025.

Samuel VT, Shulman GI. Mechanisms for insulin resistance: lipotoxicity and DAG-PKC pathways. Cell. 2012.

Zhao X et al. The crucial role and mechanism of insulin resistance in metabolic disease. Front Endocrinol. 2023.

Li Y et al. Mitochondrial dysfunction and onset of type 2 diabetes. Front Endocrinol. 2024.

Nurkolis F et al. Dietary strategies to increase insulin sensitivity. Discover Food. 2025.

Handy DE et al. Insights into the development of insulin resistance. Front Physiol. 2023.

Iheagwam FN et al. Mitochondrial dysfunction in diabetes. Diabetes Metab Syndr Obes. 2025.