Neem bij klachten contact op met je huisarts en volg de adviezen van het RIVM.
Met de komst van het Coronavirus, COVID-19, zijn we ons des te meer bewust van het belang van een gezond lijf en een goed werkend immuunsysteem. Dit kan het verschil maken tussen milde verkoudheidsklachten en ernstige klachten zoals een hevige longontsteking ten gevolge van een infectie met het Coronavirus, COVID-19.
Binnen de orthomoleculaire geneeskunde kPNI (klinische Psyche Neuro Immunologie) neemt de werking van het immuunsysteem een centrale rol in. Als orthomoleculaire therapeut kPNI en life coach kijk ik naar de interactie tussen het immuunsysteem, de psyche, de werking van de hersenen en het hormonale systeem.
Orthomoleculaire therapie kan ondersteuning bieden bij het verhogen van je weerstand. Hoe kun je het immuunsysteem ondersteunen zodat je beter bestand bent tegen een infectie met het Coronavirus? Welke voeding verhoogt je weerstand? En hoe kun je je immuunsysteem een boost geven met natuurlijke supplementen, niet alleen om nu het Coronavirus te lijf te gaan, maar ook om in de toekomst goed in je vel te zitten, zowel fysiek als mentaal?
Een paar opmerkingen voordat ik verder ga.
Dit artikel is niet bedoeld om het Coronavirus, COVID-19, te voorkomen of te genezen. Het gaat in dit artikel niet om wat snelle tips die je immuunsysteem in tijden van Coronacrisis eventjes boosten. Was het maar zo simpel. Een goed functionerend immuunsysteem en goed voor jezelf zorgen is immers een langdurig, on going proces.
Bovendien, voeding en vitaminen zijn niet alles. Sommige mensen eten broccoli totdat ze er groen van zien maar behouden een zwakke weerstand omdat ze rondlopen met oude wonden en diepe trauma’s. Eenzaamheid is ook een factor die een goede weerstand ondermijnt. Als life coach heb ik al heel wat mensen gesproken die juist nu door de Coronacrisis in isolatie zitten en volledig in de knel raken met zichzelf. Deze mensen raad ik echt aan contact met iemand op te nemen, een coach of een psycholoog, en plan een online consult.
Neem contact op of bel 06-81190606>
Een virus is een stukje erfelijk materiaal bedekt door een laagje eiwitten. Op zichzelf kan een virus niets. Virussen hebben een cel van een gastheer nodig om zich te kunnen vermenigvuldigen.
Het Coronavirus geeft griepachtige verschijnselen en leidt bij sommige patiënten tot een (hevige) longontsteking.
Het beleid in Nederland is erop gericht het Coronavirus maximaal te controleren. Hierdoor raakt het zorgsysteem niet overbelast en zijn er voldoende middelen beschikbaar voor de intensieve zorg van zwakke patiënten.
Geleidelijk aan zullen we groepsimmuniteit tegen het Coronavirus opbouwen. Als een groot deel van de bevolking een infectie met het Coronavirus heeft doorlopen (en dus immuun is), kan het virus zich moeilijker verspreiden en zwakke mensen besmetten.
Wil je orthomoleculaire therapie om je weerstand te verbeteren? Neem contact op!
Jonge, gezonde mensen hebben over het algemeen milde klachten als zij het Coronavirus oplopen. Het zijn vooral oudere mensen en mensen met onderliggende aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, die kwetsbaarder zijn en ernstig ziek kunnen worden van het Coronavirus.
Het is van groot belang dat het immuunsysteem adequaat reageert als er een virus, zoals het Coronavirus – COVID-19, het lichaam binnendringt. Het Coronavirus vermenigvuldigt zich snel en zal een sterke ontstekingsreactie uitlokken. De cellen van je immuunsysteem doden uiteindelijk de lichaamscellen die met het Coronavirus geïnfecteerd zijn.
Bij een goed werkend immuunsysteem leidt een complexe cascade van gebeurtenissen idealiter tot de dood van het virus en het aanleggen van immunologisch geheugen zodat je hier in de toekomst tegen beschermd bent.
Echter, het Coranavirus, COVID-19, kan bij mensen met een verminderde weerstand dusdanig in de longen infiltreren dat het een hevige longontsteking oplevert. Soms met fatale afloop. In dat geval kan er sprake zijn van een zogenaamde ‘cytokine storm’.
Een cytokine storm kan ontstaan door de snelle vermenigvuldiging van het Coronavirus. Hier reageert het lichaam op met de infiltratie van veel immuuncellen en sterk verhoogde niveaus van ontstekingsbevorderende cytokines. Deze cytokine storm, wat in wezen een uit de hand gelopen reactie van het immuunsysteem is, geeft schade in de longen en kan zo leiden tot ernstige ademhalingsproblemen.
Het is dus heel belangrijk dat de immuunrespons van je lijf succesvol is in het verslaan van het virus en dat deze reactie weer (op tijd) eindigt. Een overmatige immuunreactie die niet op tijd eindigt, kan nog veel meer schade veroorzaken in de longen, zoals je net hebt kunnen lezen.
Waarom hebben kinderen minder last van het Coronavirus, COVID-19?
Het is nog niet duidelijk waarom kinderen minder last hebben van het Coronavirus, terwijl zij evengoed besmet raken. Er doen een aantal hypotheses de ronde die nog verder onderzocht moeten worden.
Wat opvallend is, is dat bij een normale griep kinderen wel flinke klachten kunnen krijgen zoals hoge koorts. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat het immuunsysteem van kinderen bij het nieuwe Coronavirus, COVID-19, minder ontstekingsbevorderende cytokinen aanmaakt. Als gevolg hiervan zou de immuunrespons milder verlopen.
Er wordt voorzichtig gesuggereerd dat melatonine hier een rol in zou spelen. Baby’s en kinderen maken grote hoeveelheden melatonine aan. Hoe ouder je wordt, hoe minder melatonine er wordt aangemaakt. Melatonine zou mogelijk in staat zijn de gevaarlijke cytokine storm te voorkomen.
Aansluitend op het voorgaande is het vanzelfsprekend dat een goede nachtrust nodig is voor een adequaat functionerend afweersysteem. Met name als je slaapt is het immuunsysteem erg actief in het bestrijden van infecties en het repareren van het lichaam. Storingen in je bioritme zijn dan ook al langer geassocieerd met een verhoogd risico op infecties en kanker.
Enkele tips voor een gezond bioritme zijn: slapen in een koele, donkere kamer; niet eten, drinken en sporten na 20:00 uur; op tijd opstaan; geen koffie na 16:00 uur en optimale voeding zoals je hierna kunt lezen.
Een goede weerstand is vanzelfsprekend afhankelijk van een aantal basiszaken zoals gezonde voeding, voldoende slaap, bewegen, niet roken, matig met alcohol en het liefst niet teveel stress.
Wil je professioneel advies over hoe je je weerstand kunt verbeteren? Neem contact op >
Het darmbioom, het microbioom in de darmen, is een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. Het microbioom, de darmbacteriën, trainen het afweersysteem. Het afweersysteem beschermt je lichaam tegen schadelijke indringers, zoals virussen, bacteriën en andere ziekteverwekkers.
Voeding is hierbij erg belangrijk. Darmbacteriën leven van het voedsel in je darm. Eet daarom voldoende groente en fruit. Dat wil zeggen: varieer veel en eet minstens 30 verschillende soorten groenten en fruit per week. Dat is nog best lastig! Verse kruiden mag je meerekenen als een aparte plant. Door het eten van veel verschillende soorten planten krijg je een divers, beschermend microbioom.
In mijn praktijk is het mogelijk om ontlastingsonderzoek te laten doen. Dit geeft een goed beeld van hoe het is gesteld met een aantal gezonde bacteriën, de vertering en eventuele schadelijke bacteriën of ontstekingen. Neem contact op voor meer informatie.
Eet dagelijks iets uit de zee: vis, schaal- en schelpdieren, algen (zeewier) etc. Deze voeding ondersteunt de opbouw van een gezond microbioom. Bovendien, de goede vetten uit vis remmen overmatige ontstekingen en balanceren het immuunsysteem.
Met name de stof eicosapentaeenzuur, EPA, bezit een sterke ontstekingsremmende werking. Van deze stof is middels in wetenschappelijke studies aangetoond dat het de productie van de ontstekingsbevorderende cytokines significant remt.
Neem contact op of bel 06-8119 06 06
Eet veel paddenstoelen. Door het eten van paddenstoelen wordt de signaalstof IFN–γ (interferron gamma) in het lichaam verhoogd. Interferron gamma helpt het immuunsysteem om virussen effectief te bestrijden. Verder bevatten paddenstoelen zoals oesterzwammen en shiitake bètaglucanen die afweerstimulerende eigenschappen bezitten. Een andere breed inzetbare paddenstoel, de Cordyceps Sinensis, staat eveneens bekend om zijn positieve invloed op de immuunfunctie.
Appelen zijn goed voor de longen!
Eet dagelijks appelen en varieer daarbij tussen de verschillende soorten appelen. Mensen die veel appelen eten hebben een betere longcapaciteit. Dit komt mogelijk door de antioxidant quercitine en de flavonoïde catechine.
Eiwitten, aminozuren, zijn belangrijk voor goed werkend immuunsysteem. L-Glutamine is het meest voorkomende vrije aminozuur in het lichaam. L-Glutamine is een belangrijke voedingsbron voor immuuncellen. Zo is l-glutamine met name essentieel voor het Common Mucosal Immune System (CMIS), de immuunfunctie in de slijmlagen van het lichaam zoals in de luchtwegen en het maag-darmkanaal.
Bij een hevige immuunrespons, als immuuncellen zich sterk moeten vermenigvuldigen en er allerlei antistoffen moeten worden aangemaakt, neemt het verbruik van l-glutamine dramatisch toe. Een tekort aan l-glutamine kan leiden tot een verminderde afweer tegen ziekteverwekkers in onder andere de luchtwegen.
Eet daarom voldoende eiwitrijke voeding om een goede afweer te ondersteunen. Dierlijke eiwitten vormen de beste bronnen: vis, schaal- en schelpdieren, gevogelte, eieren en af en toe rood vlees.
Beweeg op een verantwoorde manier en neem elk half uur een sitting break, een kort beweegmoment elke 30 tot 45 minuten. Bewegen versterkt het immuunsysteem. Echter, overmatig sporten ondermijnt de werking van je immuunsysteem.
Beweeg elke dag minimaal 30 minuten intensief. Door intensieve beweging maakt het lichaam de stof lactoferrine aan. Lactoferrine helpt het lichaam ziekteverwekkers te bestrijden: het werkt antiviraal, antibacterieel en antiparasitair.
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de effecten van vitaminen, mineralen, kruiden en andere stoffen bij mensen die besmet zijn met het coronavirus, het virus is daar te nieuw voor. Maar er zijn indirecte aanwijzingen dat de volgende stoffen het verloop van een virale besmetting met het COVID-19 Coronavirus kunnen verbeteren.
Vitamine D heeft sterke antivirale effecten en een adequate vitamine D-spiegel kan de lichaamseigen afweer tegen virussen verhogen. Vitamine D voorkomt het vermenigvuldigen van virussen, versterkt de barrièrefunctie (van de bijvoorbeeld de slijmvliezen in de longen) en werkt ontstekingsremmend door productie van antiviraal werkend interferon.
Een inname van 10 tot 20 microgram per dag is aanbevolen. In sommige gevallen is er meer nodig, vooral bij oudere mensen (boven de 70 jaar). Het is raadzaam je vitamine D gehalte te laten bepalen en dan kan een orthomoleculair therapeut exact aangeven hoeveel je eventueel bij zou moeten slikken om op optimale waarden uit te komen.
Volgens het voedingscentrum mag je vitamine C en het Coronavirus niet in een adem noemen. Voedingsexperts die over de voordelen van vitamine C in relatie tot Corona schrijven, worden ten onrechte met de nek aangekeken en gezien als kwakzalvers.
Inmiddels zijn er vele berichten uit China over de positieve effecten van vitamine C bij Coronapatiënten. Ook in New Yorkse ziekenhuizen wordt vitamine C per infuus toegediend aan mensen die besmet zijn met het Coronavirus. (Zie * voor een lijst met recente berichtgeving over vitamine C.)
Nee, vitamine C geneest en voorkomt geen infectie met het Coronavirus, COVID-19. En ja, er is veel meer nodig dan alleen een beetje vitamine C om van een fikse Corona-infectie af te komen. Er is in Nederland ook geen enkele zichzelf respecterende orthomoleculair therapeut die beweert dat vitamine C Corona geneest. We zijn ons echt bewust van hoe complex het immuunsysteem werkt en hoe gevaarlijk het Coronavirus kan zijn.
Echter… Om daarmee het belang van vitamine C van tafel te vegen is waanzin en doodzonde. Gelukkig is het ‘gewone volk’ (wat zich niet alleen laat leiden door het voedingscentrum) al lang doordrongen van het belang van vitamine C. De schappen in de drogisterij zijn immers volledig leeggeroofd.
Van vitamine C is al lang bekend dat het in staat is het vermenigvuldigen van virussen af te remmen. Vitamine C verhoogt het aantal witte bloedcellen waarmee het immuunsysteem virussen en bacteriën te lijf gaat. Vitamine C is in staat de duur en hevigheid van een gewone griep te reduceren.
Naast de bovengenoemde stoffen zijn onder andere vitamine A, selenium, zink en B vitaminen belangrijk voor een goede weerstand. Een tekort aan selenium bijvoorbeeld komt in Nederland helaas nog al eens voor. Selenium is een noodzakelijke cofactor voor de aanmaak van glutathion, een belangrijke antioxidant voor de longen. Ga niet zelf experimenteren maar laat je adviseren door een erkend orthomoleculair therapeut.
Neem contact op voor goed orthomoleculair advies
Van diverse stoffen is aangetoond dat ze de vermenigvuldiging van virussen kunnen afremmen. Hierbij kun je denken aan Astragalus Membranaceus (de vlezige hokjespeul, in China een bekend kruid), AHCC (Active Hexose Correlated Compound, een stof uit paddenstoelen) Allium Sativum (knoflook), Sambucus Nigra (zwarte vlierbes), Echinacea Purpurea (rode zonnehoed) en Cordyceps Sinensis (de keizerlijke paddenstoel).
Bovengenoemde stoffen kunnen mogelijk interessant zijn in geval van een infectie met het Coronavirus, COVID-19.
Wil je hier meer over weten? Neem dan contact op met een orthomoleculair therapeut.
Het Coronavirus bezorgt velen van ons een flinke dosis stress, dat zie ik dagelijks in mijn praktijk voor orthomoleculaire therapie en life coaching. Naast de reële angst voor een besmetting met het Coronavirus, liggen we ook nog eens wakker van alle effecten die dit zeer ontregelende sliertje erfelijk materiaal heeft op de lange termijn.
We maken ons zorgen over lastig beïnvloedbare zaken zoals een mogelijk ontslag, schulden die alsmaar oplopen, het pensioengat, een eventuele huizencrisis enzovoorts. Je lichaam ziet dit als reële hier-en-nu gevaren en reageert hierop met een stressreactie.
Langdurige, chronische stress kan de werking van het immuunsysteem ondermijnen en kan je op termijn vatbaarder maken voor virusinfecties. Echter, als je stressniveau nu tijdelijk even piekt, zou ik me daar niet al te veel zorgen over maken.
Gezonde stress maakt je scherp, creatief en het zet aan tot actie. Door actief iets doen in tijden van crisis (nieuwe kansen creëren, onderhoud doen aan je bedrijf, anderen helpen, de zorg ondersteunen) worden de verhoogde niveaus van stresshormonen gekanaliseerd en dat geeft rust in je brein. Blijf je nagelbijtend op de bank zitten, dan hopen stresshormonen zich op en kan dit uiteindelijk een goede weerstand ondermijnen.
Life coaching, al dan niet gecombineerd met andere psychologische interventies zoals EMDR of cognitieve therapie, kunnen zinvol zijn bij Coronastress.
Een sterk immuunsysteem, stressreductie, relativeren en een positieve mindset zijn juist nu uitermate belangrijk. In mijn praktijk bied ik een combinatie van orthomoleculaire therapie en life coaching.
Optimale voeding, het intelligent gebruik van voedingssupplementen, life style interventies, beweging, stress release, herstel bioritme, psychologische interventies en coaching kunnen helpen de het lichaam diepgaand te herstellen.
Heb je behoefte aan (online) orthomoleculair advies en/of life coaching? Neem dan snel contact op!
Met dit artikel pretendeer ik niet volledig te zijn. Er zijn vast andere mogelijkheden die bijdragen aan een goede weerstand.
De informatie is zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Dat wil niet zeggen dat de adviezen medisch gezien algemeen geaccepteerd zijn. Het kan soms jaren duren voordat bevindingen uit studies in de medische wereld worden overgenomen. Zo worden berichten over de beschermende werking over vitamine C bij virusinfecties helaas nog vaak bestempeld als ‘nepnieuws’.
Orthomoleculaire therapie is een aanvullende, complementaire therapie en vervangt geen reguliere medische behandeling. Een orthomoleculair therapeut stelt geen diagnoses. Neem bij klachten of verdenking op het Coronavirus, COVID-19, contact op met de huisarts en volg ten alle tijden de richtlijnen van het RIVM en de overheid.
* Bronnen over vitamine C
Onderstaande lijst is opgesteld door orthomoleculair wetenschapper Dr. Gert Schuitemaker (bron: https://bibliotheek.ortho.nl/). De heer Schuitemaker, auteur van diverse boeken hoofdredacteur van het vakblad ORTHOmoleculair Magazine en van het consumententijdschrift Fit met Voeding, zet zich al lange tijd in voor het belang van voldoende vitamine D en vitamine C voor een goede weerstand. Deze lijst wordt op zijn website steeds geüpdatet https://bibliotheek.ortho.nl/.
Article Title | Link (All Links Accessed and Active March 19,2020) |
Vitamin C may affect lung infections | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2099400/ |
Vitamin C for preventing and treating pneumonia | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23925826 |
Vitamin C and Infections | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5409678/ |
Vitamin C Can Shorten the Length of Stay in the ICU: A Meta-Analysis. | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30934660 |
Combined vitamin C, hydrocortisone, and thiamine therapy for patients with severe pneumonia | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30029205 |
Vitamin C and acute respiratory infections. | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10488881 |
Vitamin C supplementation and respiratory infections: a systematic review. | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15605943 |
Is Vitamin C Beneficial to Patients with CAP? | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27363830 |
Vitamin C, the Miracle Cure: 60 Minutes Living Proof | https://youtu.be/xxWCNn1rIRo |
Vitamin C, respiratory infections and the immune system | https://www.cell.com/trends/immunology/comments/S1471-4906(03)00286-2 |
Vitamin C and Community-acquired Pneumonia | https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/ajrccm.184.5.621a |
Vitamin C and pneumonia and other severe infections | https://www.mv.helsinki.fi/home/hemila/VitC_pneumonia.htm |
Vitamin C and SARS coronavirus | https://academic.oup.com/jac/article/52/6/1049/731701 |
Could Vitamin C be the Cure for Deadly Infections? | https://www.smithsonianmag.com/science-nature/could-deadly-infections-be-cured-vitamin-c-180963843/ |
High-dose Intravenous Vitamin C as a Successful Treatment of Viral Infections | https://riordanclinic.org/2014/02/high-dose-intravenous-vitamin-c-as-a-successful-treatment-of-viral-infections/ |
Mitochondria and the Coronavirus – The Vitamin C Connection | https://www.evolutamente.it/mitochondria-the-coronavirus-the-vitamin-c-connection-part-3/ |
Chinese Medical Team Reports Successful Treatment of Coronavirus Patients with High-Dose Vitamin C | https://www.dr-rath-foundation.org/2020/03/chinese-medical-team-report-successful-treatment-of-coronavirus-patients-with-high-dose-vitamin-c/ |
Intravenous vitamin C as adjunctive therapy for enterovirus/rhinovirus induced acute respiratory distress syndrome | https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28224112 |
Gander J, Niederberger W (1936) Vitamin C in der Pneumonia Behandlung [Vitamin C in the treatment of pneumonia]. Münch Med Wschr 83:2074-7 | https://www.mv.helsinki.fi/home/hemila/T1.pdf or https://pdfs.semanticscholar.org/7b37/ 490dfcdc7a98ba7e3bd744a15886873701db.pdf |
Can Vitamin C Prevent and Treat Coronavirus? | https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=228745 |
How to Use Vitamin C During Illness | http://www.doctoryourself.com/cathcart_C_summary.html |
Shanghai Government Officially Recommends Vitamin C for COVID-19 | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n16.shtml |
Vitamin C Infusion for the Treatment of Severe 2019-nCoV Infected Pneumonia | https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04264533 |
Vitamin C and COVID-19 Coronavirus | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n14.shtml |
Three Intravenous Vitamin C Research Studies Approved for Treating COVID-19 | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n12.shtml |
Early Large Dose Intravenous Vitamin C is the Treatment of Choice for 2019-nCov Pneumonia | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n11.shtml |
Vitamin C and its Application to the Treatment of nCoV Coronavirus | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n09.shtml |
Hospital-based Intravenous Vitamin C Treatment for Coronavirus and Related Illnesses | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n07.shtml |
Vitamin C Protects Against Coronavirus | http://orthomolecular.org/resources/omns/v16n04.shtml |
Overige bronnen:
Cheung PCK. The nutritional and health benefits of mushrooms. Nutr Bull. 2010;35:292-299
Duvall MG et.al. (2016), DHA- and EPA-derived resolvins, protectins, and maresins in airway inflammation; Eur J Pharmacol. 2016 Aug 15;785:144-155
Gorton C., Jarvis K. The effectiveness of vitamin C in preventing and relieving the symptoms of virus-induced respiratory infections; Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics; Volume 22, Issue 8, October 1999, Pages 530-533
Guo Q. et.al., (2014), The effect of Astragalus polysaccharide on the Epstein-Barr virus lytic cycle; Acta Virol. 2014;58(1):76-80
Kim H. Glutamine as an immunonutrient. Yonsei Med J. 2011;52(6):892-7. Nutrients 2016, feb.
Loh, D. (2020) Covid-19, pneumonia & inflammasomes – The melatonin connection. https://www.evolutamente.it/covid-19-pneumonia-inflammasomes-the-melatonin-connection/
Rop O, Mlcek J, Jurikova T. Beta-glucans in higher fungi and their health effects. Nutr Rev. 2009; Vol. 67(11):624–631
Gisele P. Oliveira, Marcelo Gama de Abreu, […], and Patricia R. M. Rocco. Exogenous Glutamine in Respiratory Diseases: Myth or Reality?
Barry W. Ritz, Shoko Nogusa, Elizabeth A. Ackerman, Elizabeth M. Gardner (2006). Supplementation with Active Hexose Correlated Compound Increases the Innate Immune Response of Young Mice to Primary Influenza Infection . The Journal of Nutrition, Volume 136, Issue 11, November Pages 2868–2873,
Aggarwal P, Sharma P, Sharma S, Aggarwal J. Antioxidant mushrooms: a review. IRJP 2012;3,(6)
Tabak C, Arts IC, Smit HA, Heederik D, Kromhout D. Chronic obstructive pulmonary disease and intake of catechins, flavonols, and flavones: the MORGEN Study. Am J Respir Crit Care Med. 2001; 164(1):61-4 Nutrients 4 February 2016
Yang, J., Tian, G., Chen, D. W., Zheng, P., Yu, J., Mao, X., … Yu, B. (2019). Dietary 25-Hydroxyvitamin D3 Supplementation Alleviates Porcine Epidemic Diarrhea Virus Infection by Improving Intestinal Structure and Immune Response in Weaned Pigs. Animals, 9, 627.-9b